door: Els Van Sonhoven i.s.m.: Aernoudt Knecht |
bron: tijdschrift 'Natuurlijk Genezen' jaargang 24, nr.4, december 2005 |
de lege ruimte
in het duister
is een oceaan
vol ongekende mogelijkheden
Het woord sjamanisme verwijst naar menselijke culturen die nauw in contact leven met de natuur en aansluiting vinden bij de oorspronkelijke natuurlijke menselijke spiritualiteit. Er bestonden én bestaan veel sjamaanse culturen met elk hun eigen taal en tradities. Overblijfselen hiervan vinden we terug op alle continenten en onder verschillende politieke en sociale omstandigheden.
Cultuur ontstaat uit de verzameling van kennis en gebruiken die je hebt meegekregen van je voorouders, aangevuld met je eigen ervaringen en de kennis die je tijdgenoten met je delen. Hoe meer culturele overeenkomsten je hebt met de ander, hoe gemakkelijker je de ander begrijpt.
Sjamaan is een woord uit de taal van de Evenken, een jagersvolk dat rendieren houdt in de Siberische wouden. Vorige eeuw brachten antropologen dit woord mee naar onze cultuur, en nu gebruiken we het voor spirituele specialisten bij volkeren wereldwijd. In Korea wordt de sjamaan mudang genoemd, en bij de Samen in Scandinavië heet z/hij noaidi.
De sjamaan is een ontdekkingsreiziger. Z/hij gaat op zoek naar het mysterie, het ongekende in het grotere geheel. Z/hij ziet in het donker en maakt het onzichtbare zichtbaar. De sjamaan verzamelt kennis door te reizen, te observeren en te experimenteren. Z/hij gebruikt deze kennis om het welzijn van de gemeenschap te verbeteren en draagt ze over aan de volgende generaties.
Elke mens die vandaag op de planeet aarde leeft, is een creatie uit het genetische materiaal van voorouders… elke mens heeft een voorouderlijn die miljoenen jaren teruggaat … elke mens komt voort uit de natuur en leeft in symbiose met haar. Onze voorouders bewogen zich door het geografische landschap. Ze verzamelden voedsel en leerden jagen. Ze volgden de kuddes op de grasvlakten. Ze woonden aan de rivieren en bewerkten het land. Ze hadden een diep respect voor de kracht van de natuur. Ze leefden in stamverband.
De mensen volgden de patronen van de natuur. Ze interpreteerden de veranderingen in die patronen en op basis daarvan beslisten ze wanneer te reizen en wanneer beschutting te zoeken, wanneer te planten en wanneer te oogsten. Ze kenden het aardse en kosmische landschap. Ze kenden de elementen, de planten en de dieren.
Een succesvolle jacht en het binnenhalen van de oogst, zorgden voor een overvloed aan voedsel. Dit waren de momenten waarop de mensen zich ontspanden en vierden. Ze aten, dronken en speelden. Ze vermaakten zich door het vertellen van verhalen, het maken van muziek en (poppen)theater, … Al deze spelen waren metaforen waarmee kennis en ervaringen gedeeld werden met de gemeenschap.
Door het maken van een metafoor verwijs je naar iets dat bestaat in de realiteit. Je kan daarvoor tekens, klanken en beweging gebruiken. Door te tekenen, te zingen en te dansen kan je iets duidelijk maken aan de ander. Een metafoor is een brug tussen je eigen realiteit en de andere realiteit. Zo ontmoet je het andere leven. Elke oprechte ontmoeting verruimt je bewustzijn. Het doet je steeds opnieuw beseffen dat jij en de ander bestaan, en dat je deel uitmaakt van een groter geheel.
Tijdens de gemeenschappelijke vieringen speelden de mensen ook het verhaal van de voorouders die over de aarde reisden. Dansend in een cirkel recreëerden ze de reizen van de mensen die de aarde bevolkten toen ze zelf nog niet bestonden. De mensen volgden het kloppen van hun hart, begeleid door de drum en de ratel. Rit is de klank van de ratel. Het is een ander woord voor reis. Vanuit het ritme ontstond het ritueel.
Een ritueel creëer je niet door enkel een vorm na te bootsen. Het krijgt pas kracht als je het bezielt met je eigen zijn. Het krijgt pas zin wanneer je het vult met spirit. Spirit betekent: 'het blazen van de wind, adem'. Spirit verbindt alle ademende wezens met elkaar. Het is de brandstof van het leven.
De drum en de ratel vervoerden de geest van de dansers naar ongekende werelden. De mensen overstegen de realiteit van hun lichaam. Ze transcendeerden de wereld van hier en nu. Ze gingen in trance.
Je komt vanzelf in trance tijdens langdurige repetitieve activiteiten zoals wandelen en sporten. Je kan in trance geraken door te dansen, muziek te maken, in de tuin te werken, een boek te lezen,… Trance is een wakkere droomtoestand. In trance ben je vrij van de lineaire tijd die je activiteiten in de buitenwereld structureert.
Sommige stamleden specialiseerden zich en ontwikkelden technieken. Zo leverden ze een bijdrage aan de welvaart van de gemeenschap. De smid was een expert in het werken met vuur en metaal, de pottenbakker creëerde uit klei, de molenaar maakte gebruik van de krachten van water en wind.
De sjamaan verzamelde en bewaarde spirituele kennis en ging op zoek naar diverse manieren om in trance te gaan. Z/hij ging voor de gemeenschap in trance om antwoorden te vinden op vragen. Daarvoor ging z/hij gericht op zoek naar kennis van andere realiteiten. Tijdens deze trancereizen deed z/hij beroep op de kennis en kracht van voorouders, krachtdieren en natuurgeesten. Deze gidsen en helpers vergezelden de sjamaan op zijn tocht.
De sjamaan gaf zijn/haar kennis door aan zijn eigen nakomelingen. Ook andere kinderen die een aanleg vertoonden voor het doen van sjamaans werk werden uitgekozen om door de sjamaan geïnitieerd te worden. Om te bewijzen dat z/hij geschikt was om zijn/haar taak binnen de gemeenschap op te nemen, onderging de sjamaan een proef waarin z/hij getest werd op kennis en moed.
Sommige landbouw-nederzettingen ontwikkelden hun economische activiteiten. Scheepvaart en het temmen van dieren, zoals paard en kameel, maakten reizen en de uitwisseling van goederen over grote afstanden gemakkelijker. De welvaart van de steden trok groepen mensen aan die zich vermengden met de oorspronkelijke bevolking.
De ongelijkvormigheid van de metaforische gebruiken bij de verschillende bevolkingsgroepen in de steden leidde tot spraakverwarring. Pogingen een overkoepelende gemeenschap te creëren leidden tot georganiseerde religie. De stedelijke sjamaan werd politicus, filosoof, priester(es), acteur, bibliothecaris, dokter, rechter, advocaat, wetenschapper, therapeut, kunstenaar, …
Sjamaanse culturen die weigerden mee te gaan in het overkoepelende mens- en wereldbeeld en de daarbij horende nieuwe rituelen, werden zwart gemaakt en vervolgd. De sjamaan werd onzichtbaar, maar bleef in de marges van de samenleving zijn/haar rol vervullen als mysticus en/of specialist in voorouderlijke kennis en technieken.
Het maken van een tekening is een goede manier om informatie uit te wisselen met iemand die een andere taal spreekt. Het schrift ontstond uit gestileerde tekeningen. Klei, perkament en papier werden de nieuwe informatiedragers. Handelsgeschriften, samenlevingsafspraken en metaforische verhalen werden samengebracht in bibliotheken.
Latere generaties lazen deze geschriften buiten de context en tijd waarin ze neergeschreven werden. Kennisoverdracht kwam los te staan van de oorspronkelijke spirituele ervaring. Metaforen werden letterlijk gelezen. Lege taal versplintert de werkelijkheid in plaats van ze te beschrijven.
Steeds meer mensen in onze samenleving zijn op zoek naar een balans tussen natuur en cultuur. Steeds meer mensen willen kwaliteitsvol leven bevorderen door op een ethische manier om te gaan met zichzelf en de wereld.
Hedendaags sjamaanse mensen willen het archetype van de sjamaan in onze samenleving terug zichtbaar maken. Ze willen putten uit de ervaring en kennis van onze voorouders die miljoenen jaren lang ervaring opdeden in het leven op de aarde. Ze willen leren van de fouten die andere samenlevingen voor ons maakten. Ze kiezen voor een aardse vorm van spiritualiteit.
Hedendaags sjamanisme is een postmoderne stroming. Hedendaags sjamanisme zoekt naar een nieuwe visie op de mens en de samenleving en brengt elementen uit verschillende culturen en nieuwe wetenschappelijke kennis samen in een nieuwe cultuur. Zo wil hedendaags sjamanisme op bewuste en zorgvuldige wijze een cultuur creëren, die beter aangepast is aan de wereld van vandaag.
De wetenschap is steeds in ontwikkeling. Oude denkbeelden deden ons geloven dat de buitenwereld onafhankelijk bestaat van onze innerlijke wereld. Ontdekkingen in de kwantumfysica leren ons dat de buitenwereld niet los staat van de mens die haar waarneemt. Er is een harmonieus spel gaande tussen ons bewustzijn en dat wat ons bewustzijn waarneemt.
Alle leven op aarde bestaat uit een combinatie van 20 aminozuren die ons genetische materiaal coderen. DNA-onderzoek lijkt het idee te bevestigen dat alle mensen op deze planeet afstammen van één moeder. Mensen en bacteriën hebben stukjes DNA gemeen met elkaar.
Een eigenschap die niet meer gebruikt wordt, verdwijnt naar de achtergrond. Deze eigenschap blijft als latent gen aanwezig in ons genetische materiaal. In theorie kan zo'n latent gen terug geactiveerd worden.
Bevat ons genetische materiaal wijsheid die onze voorouders opdeden gedurende miljoenen jaren evolutie? Bestaan er manieren om die kennis terug op te diepen? Misschien is de realiteit van de sjamaan niet zo gek als op het eerste zicht lijkt?
Een hedendaagse trancedans is niet bedoeld om te communiceren met de buitenwereld. Je gaat geblinddoekt dansend op verkenning naar jezelf en je plaats in het grotere geheel. Het ritueel vindt plaats binnen een veilig afgebakende ruimte, en kan je helpen om een overgang in je leven te maken en te bestendigen.
Via je zintuigen neem je 400 miljard bits informatie per seconde op. Daarvan worden er slechts tweeduizend bewust verwerkt in je hersenen. Tijdens een trancedans maak je contact met de informatie die je niet-bewust opgenomen hebt.
Het ligt in de natuur van de mens om te bewegen, te groeien, te transformeren, te evolueren. Steeds terugkerende patronen in je denken en handelen doen je vastroesten en vernauwen je bewustzijn. In een hedendaagse trancedans bestaan er geen vaste passen. Je exploreert en danst je eigen dans vanuit je diepste verlangen. Je beweegt op de klanken van etnische en moderne muziek uit verschillende culturen. De muziek vervoert je doorheen je innerlijke landschap. Wanneer je dans transformeert, verandert er iets in jezelf en hoe je in de buitenwereld staat.
Door het kiezen van een intentie geef je richting aan je leven. Trancedansen met intentie zorgt ervoor dat je je innerlijke reiservaringen gemakkelijker kan interpreteren en een plaats kan geven in je leven. Vóór het ritueel sta je stil bij datgene wat je bereid bent te ontvangen. Je kiest een aspect van je leven waar je helderheid en beweging in wilt brengen. Je laat je intentie los wanneer de muziek begint. Je boodschap is verzonden.
Vaak draagt de sjamaan speciale kleding tijdens het doen van een ritueel. Deze helpt hem/haar om de overgang van de echte naar de metaforische realiteit te maken en versterkt de kracht van het ritueel. In een hedendaagse trancedans draag je een blinddoek. Je blinddoek schermt je af van de visuele prikkels uit je omgeving. Je wordt je scherper bewust van je andere zintuigen en maakt gemakkelijker contact met je innerlijke wereld. Je blinddoek is het zwarte scherm waarop je je innerlijke wereld projecteert.
© Els Van Sonhoven, 2005
www.moederaarde.org